Enkele observaties van enkele maanden geleden, aangepast aan het nu.

Zomaar enkele observaties op een ochtend. In bed lag ik te denken dat religies en wetenschappen het menselijk denken zeer eenzijdig bezien. Dit beklemmende, soms verlammende denken levert weinig tot geen inzichten op en houdt de gelovigen in zijn greep. Nieuwe horizonten kunnen lonken maar zullen door de gelovigen nooit bereikt worden. En mocht dat toch gebeuren, dan zullen de wonderen niet gezien worden en alleen het goud weggeroofd worden, als een Columbaanse herhaling van de nachtmerrie die de ontdekking van Amerika was.

In de loop van de ochtend las ik her en der vruchten die dit beklemmende denken heeft opgeleverd. In de feeds van mijn live mail een stukje van Marcel Hulspas. Vroeger een wauwelende semi-astronoom die het Amerikaanse Skeptische Denken vereerde, nu de wetenschapsredacteur van De Pers, de minst laakbare van de gratis wegwerpkranten. Hulspas schreef over de Large Hadron Collider, en dat indien die monstermachine geen resultaten eind 2011 opleverde, namelijk het hypothetische Higgs-boson, de natuurkunde zowat failliet zou zijn. Het Higgs-boson moet bestaan om het standaardmodel van de deeltjesfysica kloppend te maken, het is een fundamenteel deeltje.[i] Nu zou je verwachten dat, indien dit deeltje niet bestaat, dan is de natuurkunde een wijze les wijzer en stopt met het propageren van het standaardmodel en gaat op zoek naar een beter model. Maar dat is niet wat de zogenaamde scepticus Hulspas schreef. Alle scepsis ging overboord en wat bleef was iets wat er altijd al was bij deze nuchtere gelovige: conformeren aan de consensus. Schreef Hulspas in een eerdere paragraaf nog dat het standaardmodel de prullenbak in kon als het Higgs-boson niet gevonden werd, in de laatste paragraaf komt de beklemming bij hem boven en mag het standaardmodel gewoon blijven. Sterker nog: het standaardmodel is gewoon juist, er valt niet aan te tornen: “Als natuurkundigen eind 2011 met lege handen staan, is de kans groot dat de LHC de grootste versneller is én blijft. Dan weten natuurkundigen dat het Standaardmodel klopt én dat het onvolledig is.”[ii] Deze huichelachtige omslag van prullenbak naar kloppen kan alleen door het beklemmende denken verklaard worden. Hulspas verlamde in het zicht van de onvermijdelijkheid.

Enkele maanden later, wanneer de media van de daken schreeuwt dat het Higgs deeltje bijna gevonden is, volgt een nieuwe koerswijziging van Hulspas. Inmiddels is hij er ook achter dat natuurkundigen hun incompetentie achter wollig taalgebruik verborgen en dat de zoektocht naar dit wonderbare deeltje alleen maar een excuus is om dure machines te bouwen. Ineens heet het dat de Higgs-zoekers geen echte natuurkunde bedrijven, maar “op z’n best experimentele poëzie”.[iii] Dat is een omslag vergeleken met het omarmen van het standaardmodel. Het zou ook betekenen dat Hulspas in een natuurkunde gelooft welke niet het standaardmodel aanhangt. Maar wat dan wel? Het wordt niet duidelijk, maar eens temeer blijkt Hulspas met allerlei vage winden mee te kunnen waaien.

Nu ik toch achter mijn computer zat tikte ik weer eens ‘vliegende schotel’ in bij Google Scholar. Dat doe ik voor de lol en for old times sake. Eens kijken wat de hits opleveren. In ieder geval een stukje van ene Jacob Voorthuis over ethiek en erotiek, wellicht in de mans brein ontsproten omdat de twee woorden zo op elkaar lijken?

Al in de eerste paragraaf komt het beklemmend denken naar boven. Ik haal aan: “Maar het eind is niet in zicht, zoals het eind van de evolutie, het mechanisme met behulp waarvan wij hebben leren denken ook niet in zicht is, en de de mens als lerend, spelend en denkend wezen onbepaald blijft.”[iv] Dit is stagnatie, en niet vooruitgang, zoals Voorthuis lijkt te denken. Er is geen evolutie en de mens is niet in ontwikkeling. Maar zolang mensen als Voorthuis denken dat dit wel het geval is, blijven ze de ogen sluiten voor de fantastische wereld om ons heen. Onlangs nog hoorde ik verkondigden dat ‘evolutionaire aanpassingen’ er voor zouden zorgen dat een bepaald dier niet zou uitsterven. En dat is vreemd, want de evolutieleer zegt juist dat evolutie niet de leer der aanpassingen is, maar een random act is.

---

[i] Fundamenteel omdat, simpel gezegd, zonder het Higgs-boson zwaartekracht én massa niet begrepen, noch verklaard kunnen worden.

[ii] Marcel Hulspas, ‘De laatste kans voor de natuurkunde’, De Pers, 30-dec-2010.

[iii] Hulspas, ‘Een lesje Higgs-poëzie’, De Pers, 16 december 2011.

[iv] Jacob Voorthuis, ‘Zaad: het probleem van de erotiek in de esthetica’, http://www.voorthuis.net/Pages/Zaad_jctv.pdf. Bekeken 31-dec-2010. Voor voorbeelden van beklemmend hokjesdenken bij Voorthuis, ga naar zijn website.

De nodige dosis seks? WTF!

Het journaille is zo mediageil, dat ze niet eens meer weet wat woorden betekenen. Neem nu een woord als 'seks'. De definitie ervan is niet één twee drie gegeven, maar komt er op neer dat het handelingen, gedachten en gevoelens (zijn) waar je lichamelijk opgewonden van raakt of, als je van te veel definities houdt: 1) Bedpret 2) Bedpret (crypt.) 3) Bloot 4) Erotiek 5) Gemeenschap 6) Geslachtsverkeer 7) Man en vrouw intiem 8) Seksualiteit.

Neem nu een artikeltje in Het Parool op de Heilige Dag van Sinterklaas (volgens de Russen is St. Nicolaas de 'Plaatsvervanger van God', als die doodgaat - een hele belangrijke dag dus!) Daarin lezen we dat de dochter van een Rolling Stones, Ronnie Wood (wie? - Kent robotklauw nie) "de nodige dosis seks inbracht" bij één of ander feestje. Dan verwacht je dus iets erotisch, welvingen enzo en her en der een fraaie borstpartij. Of het is iets van wulps imitatie-geslachtsverkeer. Of gewoon iets geils waar men opgewonden van kan raken.

Dus waar ging het nu helemaal om? Haar tepel was zijdelings te zien, terwijl ze zich voorover boog om in haar tasje iets te zoeken, gefotografeerd door een paparazzi die haar op de achterbank van een auto door het raam heen schoot. Wat een sneue baan heeft zo'n figuur. Wat een sneu type is de journalist die dit stukje schreef. Wat een sneu dagblad is Het Parool om dit stukje drek te publiceren.

Wat leven we toch in een verziekte maatschappij dat dit gepubliceerd moet worden. Hoewel... Strikt gesproken fotografeerde de onbenullige paparazzo een stukje bloot lichaam, en dan geldt definitie 3 van bovengegeven definities, Bloot. Maar een blote arm of bloot gezicht, is dat dan ook seks? En is Bloot eigenlijk wel een definitie van seks? Wie heeft dat bedacht? Dat was zeker een journalist...

Belangwekkend

Ik heb iets verschrikkelijk belangrijks ontdekt. Al die nummers lijken op elkaar; althans het intro dan. Luister maar naar het intro van Mr. Pleasant van The kinks. Hoor je die verstoorde gitaar? Dan Dedicated Follower of Fashion van opnieuw The Kinks. De gitaar is niet distorted, en iets sneller, maar het is onmiskenbaar dezelfde riff. Luisteren we vervolgens naar Sunny Afternoon van The Kinks, dan horen we dezelfde gitaarriff met echo. Dezelfde echo zit in Death of a Clown, maar dan achter een soort piano. En laat dat nummer nu van Dave Davies zijn, de gitarist van The Kinks die steeds dezelfde intro-riff bedacht voor al die Kinks-hits.

Dit is wat er gebeurd als ik mij verveel. Grootse gedachtes, zonder enige inhoud.

Ik vraag mij alleen af: mag je de intro-gitaar een riff noemen?

‘Pre-Genesis’ Een toneelspel in één akte:

God en Robotklauw zijn aan het begin der tijden tezamen in een donker universum.

God: [mompelt]

Robotklauw: “Wat?” “Hou eens op met dat gemompel man, zeg het gewoon”

God: “Eeuh”

Robotklauw: “Zeg gewoon het woord”

God: “Daar zij licht”

En Robotklauw deed het licht aan en zag dat het goed was.

-einde-

De nieuwe middeleeuwen

Het kan verkeren. Zo las ik in de Metro van 7 november dat de onderwijsminister, Marja van Bijsterveldt, een verscherpte eis voor de eindexamens van de middelbare scholen naar die scholen heeft gestuurd. De aanleiding voor de verscherpte eis is dat het eerder mogelijk was met zeer lage cijfers en onvoldoendes gewoon een diploma te halen. Dat moet natuurlijk niet mogen. Vandaar dat de minister in al haar wijsheid eist dat het gemiddelde cijfer vanaf dit jaar een schokkende 5,5 moet zijn. Ik dacht dat het eerder al een zes moest zijn, maar goed, 5 1/2 is net voldoende. De minister wil dus dat de onderpresterende Nederlandse leerlingen nog minder hun best gaan doen, want 5,5 is al goed genoeg. Van de zesjescultuur naar de 5jescultuur. Een stap terug volgens mij, maar de minister denkt streng te zijn. Ook aangescherpt zijn de eisen voor wiskunde, Nederlands en Engels. Daar mag je nog maar één vijf voor halen als je VWO of Havo doet. Een vijf is naar mijn mening een onvoldoende.

We zien het verdronken Nederlandse onderwijs alleen maar verder in de modder wegzakken. Maar de minister vergoeilijkt het extreem lage niveau met: "Niet alleen moeten scholen het maximale uit leerlingen halen (wat ze niet doen in de vijfjescultuur), leerlingen moeten vooral het maximale uit zichzelf halen (een vijf voor Engels bijvoorbeeld). We moeten alles op alles zetten om de kwaliteit en resultaten van het Nederlands onderwijs verder te verhogen (door juist het omgekeerde te doen)."

Het kalf is verdronken, en nu staat de minister naast de gedempte put te raaskallen. Welkom in Nederland in de nieuwe middeleeuwen.

Leg eens uit...

2 opdrachten voor muziekles, lager onderwijs, groep 7-

1. Leg in twee zinnen uit waarom dit de mooiste lyrics aller tijden zouden kunnen zijn en noem naam van de band:

Bomb London

Bomb Paris

Bomb New York

Repeat Bomb New York

Bomb London

Bomb Paris

Bomb New York

Repeat Bomb New York

Bomb Disneyland

Repeat Bomb Disneyland

-Inaudible-

W'ere gonna bomb Disneyland

Repeat

W'ere gonna bomb Disneyland

2. Leg in één zin uit waarom Lady Gaga denkt dat haar mislukte italo-disco muziek mag worden genoemd en haar houterige en lompe bewegingen moeten doorgaan voor 'dansen'.

Staatsterreur

Men denkt wel dat staten bestaan om hun burgers veiligheid en voorzieningen te bieden. Maar veel staten, vroeger en ook nu nog, houden zich liever bezig met het onder controle houden van hun onderdanen en het binnenhalen van geld. Men zegt wel dat onderwijs er is om onderdanen kennis bij te brengen en zo de welvaart van een staat te verhogen (het economisch perspectief), maar ik heb elders betoogt dat het is om van onvolwassen burgers nette, oppassende volwassen burgers te maken die doen wat de staat zegt. Het economisch perspectief kan alleen dan waar zijn als de staat het onderwijs niet verplicht zou maken. Onderwijs zou een recht moeten zijn. Nu het een plicht is kan men niet meer beargumenteren dat men het onderwijs voor zichzelf volgt. Het is duidelijk dat men het onderwijs alleen volgt voor de staat.

De tirannie van de meerderheid

Politicus zijn in een democratie houdt een aantal eigenschappen in die ik niet bezit: de kunde van het netwerken, kunnen neersabelen, kunnen 'spinnen', en - niet te vergeten - jezelf zichtbaar kunnen maken.

Vandaar dat ik geen heil zie in politici en - rechtstreeks daarvan afgeleid - in democratie. Ik voel me er niet in thuis, voel geen aansluiting bij de verschillende partijen en voel mij buitengesloten door een systeem dat van groepen uitgaat en niet van individuen. Zeker als die groepen aangevoerd worden door politici.

Een ander nadeel van democratie is het volgende: dat volksvertegenwoordigers en bestuurders niet op grond van logica en ratio gekozen wordt, maar uit een luim, of omdat iemand er goed uitziet. Een vlotte babbel heeft. Zo krijgen we middelmatige, zelfvoldane types aan de macht, die menen dat hun eigen plannetjes zaligmakend zijn, maar die nog nooit van zelfkritiek gehoord hebben. Ken uzelve is niet bepaald het credo waar deze mensen voor leven, en zou juist het hoogste credo voor de beschaafde en intelligente mens moeten zijn.

Een idee dat de voorstanders van democratie propageren is dat het volk op deze manier zijn stem laat horen. Niets is minder waar. Ten eerste doet een deel van het volk nooit mee aan verkiezingen (om wat voor reden dan ook) en ten tweede is er geen manier om een eenmaal gekozen politicus weer te verwijderen. De rotzakken blijven zitten waar ze zitten en worden almaar machtiger en rijker. Waar de oude Atheners iemand konden verbannen door het schervengericht, bestaat een soortgelijk democratisch gericht niet meer. Dit komt de regenten ten goede, maar de burger is een belangrijk democratisch wapen ontnomen. Als het Atheense volk niet blij was, dan kon het zijn regenten wegsturen. Daar moet je nu om komen. Alleen een grof schandaal doet een politicus het veld ruimen. Incompetentie is in de politiek geen belemmering om je werk te doen. Incompetente bestuurders worden niet meer afgerekend en verbannen, maar doorstaan zo'n storm met opgeheven hoofd, om vervolgens in naam van het volk verder te klungelen en blunderen. Voorbeelden te over. En als ze dan het veld ruimen verkrijgen ze vette salarissen van wachtgelden, of commissariaten waar niemand op zit te wachten.

Wat is democratie? Er zullen prachtige definities van zijn, maar de mijne is simpel en kritisch: democratie is de meerderheid van de bevolking die zijn tirannie aan de minderheid oplegt. Iedereen moet zich conformeren naar de meerderheid.

Zo'n veertig jaar geleden ging robotklauw voor het eerst naar school. Het werd een hel op aarde. Intelligentie was 'not done' in die tijd en hij werd het mikpunt van spot en pesterijen. Dat duurde voort tot robotklauw een jaar of zeventien was en besloot van school te gaan. De onbenullige lessen, het oppervlakkige onderwijs, de middelmatige leraren en de eeuwig domme leerlingen die hem zijn intelligentie benijdden en hem daarvoor het leven zuur maakten: robotklauw was het zat. Dat deze hel hem evenmin had voorbereid op een fijn en gezond leven werd zijn ondergang. Nog steeds is robotklauw niet goed in staat het zwakzinnige leven om hem heen te dulden.

Maar voor de toekomstige generaties gloort hoop. In Trouw las robotklauw vandaag: "Wie uitblinkt, mag niet langer worden weggezet als lullige studiebol, maar moet worden gekoesterd."

Het is te laat voor robotklauw. Hij is weggepest en uitgekotst door deze maatschappij van minkukels en verdorven geesten. Hij blinkt nog steeds uit, maar wordt niet gekoesterd.

Deze maatschappij is er één van huichelaars.

Het artikel in Trouw zegt namelijk ook: "Extra aandacht voor de nerd gaat ten koste van de aandacht voor de zwakkere scholier en student."

Hallo! Wakker worden! Een minderheid van de studenten is 'nerd', een meerderheid is zwak. De verhoudingen zijn zo'n beetje 2-5 % nerds, tegen 75-80 % zwakke leerlingen. Dat er een beetje aandacht voor de nerds gaat komen ten koste van overstelpende aandacht voor de randdebielen in de maatschappij is billijk. Te lang hebben intelligente mensen moeten zuchten onder de terreur van de middelmatigen. Iedere dag leest robotklauw in de krant over zwakbegaafden als Wilders, Rutte, Cohen, noem maar op - iedere partij in Nederland bestaat uit middelmatigen en zwakbegaafden. Iedere dag maar weer. Om moedeloos van te worden. Inhoudsloos gebrabbel over infantiele zaken - dát kenmerkt de Nederlandse politiek. Maar vlak het journaille niet uit! Elkaar overschrijven is de enige kunst die ze beheersen en elkaar overtroeven in taal- en spellingsfouten is het levensdoel van de gemiddelde reporter.

Ontgoocheld gaat robotklauw weer lijden in stilte.

Kubistische strip

Robotklauw heeft met ziekte en met lelijke vrouw te maken. Ziekte is chronisch, maar 'we vinden er wel wat op'. Vrouw is chronisch 'pain in the ass'.

Robotklauw was bij Donner en zag daar een boek over kubistische strips. Hij herinnerde zich ook zoiets te hebben gemaakt, zo'n dertig jaar geleden. Er rest nog één plaatje:

De dystopie bespiegeling

Bizar om te bedenken, dat eens de dystopie in boekvorm gebracht werd – 1984 – maar dat vandaag de dag de bedenker van Beavis & Butthead de dystopie in een film kan proppen. Idiocracy is zeker de moeite van het bekijken waard. Je wordt in minder dan anderhalf uur door het verhaal geleid, met kleurrijke plaatjes en cynische grappen; wat is er mis in de wereld: idioten regeren de wereld vol idioten. Idiocracy is een parodie op de wereld van vandaag de dag, met z’n consumisme en almaar dommere bewoners. Idiocracy doet of het de wereld van morgen is, maar de geportretteerde idioten staan vandaag naast je in de bus, achter je in de file en helpen je in de winkel.

Over enkele tientallen jaren zal de dystopie als een reclameboodschap gebracht moeten worden, anders begrijpt niemand hem meer. Deze moet kort, to-the-point en licht verteerbaar zijn. Het uitlekgewicht mag niet meer dan enkele grammen bedragen, anders te-veel-voor-onse-hersensenssses…

Idiocracy is een produkt van deze tijd – zodanig oppervlakkig dat het nog net boeit. Eigenlijk is het al een opgeleukte reclameboodschap. Fox liet de film een jaar op de planken liggen en hij opende in een dozijn cinema’s in de VS. Ze waren onwetend wat ze er mee moesten en door zoveel domheid leed 20th Century Fox ook nog verlies. De film bracht vrijwel niets op.

De dommen hebben de aarde inmiddels overgenomen en dat gaat nooit meer weg.

Cynisch bespiegelen

 

Onlogische standpunten, gedragingen en reacties van anderen behoren tot een van de moeilijkst op te lossen raadsels voor hoogbegaafden. Een stukje herkenning voor de hoogbegaafde Robotklauw? Enigszins.

Waarom een raadsel? Volgens hoogbegaafde coach Marina van Walsum van wier website ik dit geplukt heb: “Omdat ze zich volkomen onverwacht aandienen en niet effectief met logische tegenargumenten te bestrijden te zijn.” Nou is dat geen echt raadsel, meer een struikelblok, dus erg logisch onderbouwd is de vraag niet. Maar laten we meegaan met de coach in deze simplificatie van het wezen van de hoogbegaafde en haar de onlogische formulering van de stelling vergeven.

 

De hoogbegaafde denkt logisch, hoe denkt dan de gewone mens? Eerst nog even, de hoogbegaafde (Van Walsum noemt ze ‘Extra Intelligenten’) kan de “eigen emoties en behoeften (tijdelijk) wegcijferen” om logisch te denken. De gewone mens denkt echter niet, die reageert vanuit “angst en/of al dan niet onderkende behoeften”. Prachtig! Dat is precies wat Robotklauw ook meent. Maar Van Walsum is niet voor niets coach: ze zal zeggen dat de hoogbegaafde zich moet aanpassen aan de minder begaafden. Immers, dat zeggen al deze coaches en therapeuten. Eerst nog even wat uitleg, want anders klinkt mijn ‘ja maar’ zo pedant.

 

Van Walsum legt uit wat ze bedoelt met de angst en behoeften van de gewone mens:

 

“Als je erop gaat letten, zul je zien dat werkelijk álles in menselijke gedragingen te herleiden is tot een van beide, dus zelfs het innemen van een onlogisch standpunt.”

 

Waarop ze vervolgt met:

Ook voor onlogisch gedrag kun je bijna altijd een logische reden vinden.

Het zoeken naar de mogelijke redenen gaat sneller als je je richt op:

• de eigenschap die op dat moment ‘geëtaleerd’ wordt;

• de angst waartegen die eigenschap bij wijze van tegengif wordt ingezet;

• de waarde die deze eigenschap op dat moment voor die persoon vertegenwoordigt.

Een voorbeeld.

Stel je voor dat je op een dag incoherent gedrag bij iemand opmerkt. Hij doet anders dan anders en gaat zich bijvoorbeeld ‘grappig’ gedragen. Als je geen directe aanleiding voor die houding kunt vinden, betitel je het misschien als onlogisch – wat dan de weg naar ‘onecht’, dus ‘onbetrouwbaar’ opent. Maar als je die (naar je gevoel) misplaatste humor bekijkt in het licht van ‘angst en behoeften’, kun je wat anders bedenken. Je zou kunnen denken aan een poging om bijvoorbeeld de angst te onderdrukken saai gevonden te worden. Hieronder volgt een willekeurig lijstje van onbewust of bewust ‘geëtaleerde eigenschappen’ en een even willekeurige lijstje met mogelijk erbij horende angstige gedachten.

• Humor – ‘Ze vinden me saai.’

• Vriendelijkheid – ‘Ik was laatst een beetje kortaf.’

• Betrouwbaarheid – ‘Straks geloven ze me niet meer.’

• Kennis van zaken – ‘Ik werd net als een onbenul neergezet.’

• Ervaring – ‘Ik loop hier al veel langer rond dan zij.’

Het gaat er niet om dat je die éne correcte gedachte vindt, die een anders onverklaarbare gedrag bepaald heeft.

Het gaat erom dat je de mogelijkheid voor een logische verklaring open laat. Je kunt je hersenen trainen om zich te onthouden van het plakken van die label: ‘onlogisch gedrag’. Daarmee geef je jezelf geen toestemming meer om af te haken. Je gaat dan door met luisteren naar wat de ander te vertellen heeft, en waarschijnlijk kom je vanzelf een of meerdere verklaringen tegen.

Tot dusver iets wat ik al jaren toepas en bij wijze van geschikte benaming altijd maar ‘dumbing down’ noem. Als hoogbegaafde luister je naar wat anderen je te vertellen (menen) te hebben en dan – nadat je het leven uit je weg voelt trekken, je jaren van je leven verspeelt hebt aan het luisteren naar onzin – dan trek je conclusies, geef je antwoord, doe je wat je moet doen. Zucht, het had allemaal zoveel sneller gekund.

 

Het is allemaal een beetje als training voor zwakbegaafdenbegeleiders: je moet engelengeduld hebben om naar mensen met een middelmatige intelligentie te luisteren, om met ze om te gaan. En dan vergeet Van Walsum ook nog dat de meeste mensen, en vooral domme mensen, bezig zijn met heel erg instinctieve zaken. En die komen op ons over als negatief, agressief, hatelijk, enz.

 

Hun gevoelens naar de hoogbegaafde zijn meer in de trant van: ik ben bang voor diegene, maar weet niet waarom, of ze zijn jaloers, of ze denken dat de hoogbegaafde arrogant is, of hen hooghartig behandeld. En inderdaad, blijven luisteren levert veelal meerdere verklaringen op. Punt is, wat heb je aan al die verklaringen. Ikzelf gebruikt ze om het gedrag van de dommen om mij heen in de toekomst te kunnen voorspellen (appeltje, eitje) en dat klopt in het grootste deel van de gevallen ook. Daarmee heb ik dan een manipulatiemechanisme: als ik dit-en-dat doe, dan reageert de dommerik met zus-en-zo gedrag. Primitief, maar het werkt en ik kan iets makkelijker door het leven. Het wordt moeilijk als het gedrag telkens maar weer hetzelfde is. Die immer herhalende domme opmerkingen, die mensen die maar niet lijken te kunnen leren, die halvezolen in mijn omgeving die steeds maar weer dezelfde domme fouten maken, die motteballen die denken dat ze geweldig slim zijn en op mij bijna achterlijk overkomen, die simpele zielen die alleen maar met macht bezig zijn en niet met de inhoud van het leven, die stomkoppen die met hun vuisten denken – agressieve randdebielen- en ga zo maar door.

 

Gelukkig staat coach Van Walsum ons met raad en daad terzijde, want las ik niet op haar site een artikeltje over Ergernissen voor hoogbegaafden? Toch maar eens lezen:

 

“Onlogische standpunten, gedragingen en reacties van anderen behoren tot een van de moeilijkst op te lossen raadsels voor hoogbegaafden.”

 

Ja, ja. Daar begonnen we mee. Een cirkelredenatie.

 

Robotklauw blijft kritisch, cynisch, skeptisch en sarcastisch ook de verrichtingen van hoogbegaafden volgen.

Bespiegeling, afdeling welzijn

Best vreemd dat er tientallen instanties zijn die hulp bieden aan laag- en zwakbegaafden, maar vrijwel niets voor hoogbegaafden.

Als je dan ook ziet dat je de begeleiding of hulp die je nodig hebt zelf mag betalen, dan zinkt het hart je in de schoenen. Iedere burger van Nederland schijnt recht te hebben op toegespitste hulp, behalve de hoogbegaafde. Vinden ze het gek dat ik dan denk dat al die regeltjes geschreven zijn door middelmatigen die alleen aan zichzelf, en de zwakkeren dan zijzelf, gedacht hebben. Een hypocriete, zelfzuchtige samenleving wat mij betreft.

Het belang van...

Onderwijs.

Persoonlijk zie ik het belang niet in van het onderwijs dat men vandaag de dag krijgt, maar dat ligt aan het onderwijs zelf.

Onderwijs is wat ons onderscheidt van de dieren. Of onderschijt van dieren?? Of ...waarin wij ons onderscheiden van de dieren? Of...?

Ziedaar het belang van onderwijs.

Of kijk hier eens naar: "Rijger opend de jacht op jonge eendjes" en dan niet naar het lullige filmpje, maar naar het aantal fouten dat halvezolen in één zin kunnen maken. Maar dezelfde halvezool weet hoe hij een filmpje moet uploaden bij Youtube. Heeft ie toch ergens wat geleerd!!

Er is dus hoop voor de mensheid.

Diezelfde mensheid die amper begrijpt wat hij/zij schrijft, zegt of blaat (de meesten zijn schapen), en de godganse dag achter het beeldscherm, kwijlend, naar Youtube zit te staren. Soms gaan ze erop uit. En maken dan een filmpje over de wrede natuur. Om dat op Youtube te zetten. Sneu...

Religie

Geloven is makkelijker dan nadenken.

Jennifer Aniston naked, nude, naakt, bloot

Het schijnt dat als je de naam Jennifer Aniston in je blog koppelt aan 'naakt' of 'naked' je een immens aantal bezoekers krijgt. Vandaar de titel van vandaag.


Robotklauw gaat het natuurlijk niet over Jennifer hebben, maar over de Delphi-methode (ook wel Delphi-model, of Delphi-definiëring), waar hij enkele dagen eerder over blogde. Een kleine toevoeging op deze methode die door een groep hoogbegaafden werd gebruikt om een definitie van hoogbegaafdheid te ontwikkelen. Onder leiding van de socioloog en (hoe kan het ook anders) psychotherapeut Maud Kooijman-van Thiel zouden 20 hoogbegaafden die zichzelf ervaringsdeskundig achtten de volgende definitie bewerkstelligd hebben met behulp van de zgn. Delphi-methode:


"Een hoogbegaafde is een snelle en slimme denker, die complexe zaken aankan. Autonoom, nieuwsgierig en gedreven van aard. Een sensitief en emotioneel mens, intens levend. Hij of zij schept plezier in creëren."
Kooijman, Hoogbegaafd, dat zie je zó! 2008


De Delphi-methode, ontwikkeld in de jaren '50 en '60 van de vorige eeuw, was bedoeld om ontwikkelingen in wetenschap en technologie te voorspellen. Later werd ze ook gebruikt om trends te voorspellen, bijvoorbeeld in het onderwijs of de economie. Waarom dacht die groep van 20 hoogbegaafden dan dat het een goed idee zou zijn om een voorspellende methode los te laten op de vorming van een definitie? Die twee zaken hebben niets met elkaar te maken.
<> 

Dit model zou de definitie moeten weergeven. Maar waar slaan alle kleurtjes op? Hebben die nog betekenis, of zijn ze net zo nonsensicaal als de rest van dit model. Ik ben hoogbegaafd. Ik snap wat de makers willen zeggen, maar begrijp niet waarom ze het zo oppervlakkig willen zeggen.

Maar goed. De loopbaancoaches en psychotherapeuten beheersen momenteel de wereld van de hoogbegaafdheid. De simpele massa moet begrijpen dat al die hoogbegaafde onaangepasten door wat coaching en therapie terug in het gareel gebracht kunnen worden, waarna de wereld weer zijn gewone wending neemt. Dat het juist die wereld is met zijn onaangepaste visies en denkbeelden die ons zo ziek heeft gemaakt; dat het juist die wereld is die weigert te aanvaarden dat hoogbegaafden meer en beter zijn. Dat ontgaat de coaches en therapeuten. Of misschien juist niet. Misschien weten ze het dondersgoed, maar zijn ze te zeer verstrikt in hun eigen zalvende jargon om nog te zien waar de schuld ligt. Ze denken met psychologische prietpraat en eenvoudige communicatiemodellen naïeve hoogbegaafden om te kunnen turnen. Laat je niet zo belazeren door die kluit! Vecht terug!


Wordt vervolgd...


Awel, de teller stond op iets van 34 (het fluctueert soms tussen 29 en 37). Kijken hoe hard ie stijgt met deze Jennifer Aniston titel.

De meervoudige intelligenties van Gardner

Gardner lijkt een aantal persoonlijkheidskenmerken van hoogbegaafden te hebben gegroepeerd, waarna hij ze tot acht ‘intelligenties’ bombardeerde. Hoewel dit een logisch aandoende aanpak lijkt, is het strikt genomen een onderverdeling in specialismen. Dat blijkt ook uit het feit dat Gardner zijn Intelligenties aan beroepen koppelt. Onze samenleving is meer en meer aan het fragmenteren waarbij de brede, overkoepelende blik en de helikopter-view meer en meer verdwijnen. Dit levert een verkokerde samenleving op, waarin het dragen van oogkleppen als hoogst modieus wordt gezien. De hoogbegaafde is nu juist iemand die zo’n breed zichtsveld heeft. Hij of zij denkt divergerend, terwijl het gros der mensheid convergerend denkt. Dat laatste werkt prima in de samenleving, doch er komt een moment waarop de divergerende blik, de overkoepelende visie de maatschappij van versplintering kan redden. Dit geldt natuurlijk evengoed voor bedrijven als voor de samenleving. Iedere cultuur moet zijn waakhonden en innovatoren hebben. Hoogbegaafden kunnen dit beide. Het gros der mensheid kan dit niet.

Vandaar dat ik een aversie tegen de bekrompen ideeen van Gardner heb. Het is hokjesdenken, oogklepdenken. Het is absoluut niet het divergerende denken van de hoogbegaafde. Ik herken mij als hoogbegaafde in elk van de 8 intelligenties. Bij elke intelligentie horen kenmerkende interesses van personen die de betreffende intelligentie sterker ontwikkeld hebben. Maar van elk van de 8 intelligenties zie ik aspecten terug in mijn eigen persoonlijkheid, bij mijn interesses, in mijn eigen leven. Van de Verbaal-Linguïstische intelligentie de poëzie, het lezen, verhalen schrijven. Van de  Logisch-Mathematische intelligentie het logisch denken en experimenteren. Van de Visueel-Ruimtelijke intelligentie het tekenen, schilderen en vormgeven. Van de Muzikaal-Ritmische intelligentie het luisteren naar en het maken van muziek. Van de Lichamelijk-Kinesthetische intelligentie de lichamelijke inspanning, maar ook het knutselen, toneelspelen en dansen wat ik graag doe. Van de Naturalistische intelligentie het  verzamelen en ordenen, mijn interesse in de planten- en dierenwereld en de wereld der natuurverschijnselen. Van de  Interpersoonlijke intelligentie het zorgen voor mensen, het leiding geven. En ten leste van de Intrapersoonlijke intelligentie het met mijn gevoelens bezig zijn, het dromen, het alleen zijn en mijn  fantasieën.

Sommige dingen zijn iets meer of minder sterk ontwikkeld, maar alle zijn aanwezig. Er is meer aanwezig, maar daar hoor ik Gardner niet over. Dat zijn persoonlijkheidskenmerken die veel beter weergeven wie ik ben dan dat Gardner dat doet. Vandaar dat ik zeg, laat die Gardner voor wat hij is. Hij versplintert activiteiten, kenmerken en eigenschappen waardoor men als mens geen geheel meer is. Als hoogbegaafde verword je tot één van zijn acht ‘intelligenties’, terwijl je als hoogbegaafde zoveel meer bent.

Pizza

Japanse pizza met inktvis inkt en garnalen

Robotklauw is gek op zelfgemaakte pizza. Vandaar dit culinaire uitstapje.

Het ‘pizza effect’ is een begrip in gebruik in religieuze studies.

Neem een simpele uitleg over wat het Pizza Effect heet te zijn:

"“The Pizza Effect,” it refers to what happens when a culture reflects back to a foreign influence as though it had always been there. The Hare Krishnas, for instance, were an American interpretation of Hinduism and were exported to India, where it became a religious movement in India that hadn’t been there all along.

The name comes from the history of the pizza, which is that the pizza was invented by Italian immigrants in New England creating a quick lunch. But as American tourists went to Italy in search of authentic pizza the restaurateurs were happy to oblige by inventing a history of the pizza in Italy. And now you have this “authentic” Italian pizza coming back to the U.S." Maagie Koerth-Baker, ‘The annotated apocalypse: Anthropologists tackle 2012’, 13 augustus 2011, Boing Boing.

Goed, dat van die Hare Krishna’s klopt en is een mooi, simpel, voorbeeld. Maar dat van de geschiedenis van de pizza, klopt dat wel? (Voor een Hare Krishna standpunt betreffende hun 'pizza effect', zie hier)

Eerst even enkele andere ‘pizza effect’ verhalen:

"The pizza, originally a type of plain bread, went with Italian migrants to America in the nineteenth century. There it developed into what we know today: flat bread topped with tomatoes, cheese, and anything else that might take the eater’s fancy. Successful Italians returning to Italy to visit their families took with them the new-look pizza, which was then taken up in the homeland before being exported elsewhere as genuinely Italian. The export of an item, idea, or symbol, its cultural transformation, subsequent re-importation, and impact is referred to by the scholar Agehananda Bharati as 'the pizza effect'." An example is the Theosophical Society whose founders (Madame Blavatsky, Henry Steel Olcott) were influenced by Eastern ideas and spread their own versions in the East. Another example is Gandhi, who was not very interested in religion until he went to London to study law, where he studied the Bhagavad Gita in English in Sir Edwin Arnold's translation, and this deeply influenced his spiritual outlook." Kim Knott, Hinduism: a very short introduction, Oxford University Press, 2000, p. 78.

"International transfer in a globalized world is often a recursive process, as is recognized by the term “pizza effect.” The original Italian pizza was a simple dish, consisting of bread with a tomato topping. Taken to America by Italian emigrants, the pizza was developed there into its present more complex form, which after the Second World War spread to Europe–including Italy. The contemporary pizza is now taken to be purely Italian, but it is not. The pizza effect can be found everywhere, for example in the homes of cosmopolitan Turks whose reading of Rumi derives from the American reading. […] Islamist terrorism, then, can be seen as a localized form of a global phenomenon. “Suicide bombing,” for example, has been localized by being reinterpreted as “self-martyrdom,” using and developing the established Islamic concept of the shahid–initially understood as one who dies in the cause of God, not one who blows himself up." Mark Sedgwick, ‘Islamist Terrorism and the “Pizza Effect”’, Perspectives on Terrorism, Volume I, Issue 6 (2007).

"…hermeneutical feedback loop characterized as the "pizza effect." Although pizza has some old Italian antecedents, American pizza as we know it was largely a product of Italian-American cooking. However, pizza-loving American tourists, going to Italy in the millions, sought out authentic Italian pizza. Italians, responding to this demand, developed pizzerias to meet American expectations. Delighted with their discovery of "authentic" Italian pizza, Americans subsequently developed chains of "authentic" Italian brick-oven pizzerias. Hence, Americans met their own reflection in the other and were delighted." Stephen Jenkins, ‘Black ships, Blavatsky, and the Pizza effect: critical self-consciousness as a thematic foundation for courses in Buddhist studies’, in Victor Sōgen Hori; Richard P. Hayes; James Mark Shields, Teaching Buddhism in the West: from the wheel to the Web, 2002, p. 81.

Uiteindelijk lijkt het erop dat de meeste pizza effect verhalen met India te maken hebben. Hare Krishna’s, de Theosofen, Gandhi. Geen wonder als je bedenkt dat de bedenker van de term een Indiër was: Agehananda Bharati.

Maar het ging erom: klopt die geschiedenis in een notedop die men steeds van de pizza geeft? Allereerst merken we op dat er vaak van de ‘pizza zoals die vandaag de dag is’ gesproken wordt. Welnu, dat is te makkelijk, aangezien de pizza van vandaag de dag uit meerdere culturen komt – Amerika, Italië, Turkije, Japan (Mark Sedgwick  leek dat al door te hebben in zijn artikel voor Perspectives on Terrorism) – en het dus niet duidelijk is welke bedoeld wordt. Ten tweede lijkt het zo te zijn dat voornamelijk Amerikaanse geleerden het graag over dit ‘pizza effect’ hebben, wat weer op een vorm van Oriëntalisme lijkt (zoals Edward Said bedoelt); het centreren van de VS in dit geval.

Ten leste: de pizza bestaat al sinds de oudheid! We vinden in de as van Pompei etenswaren terug die als pizza topping gebruikt konden zijn: olijven, ansjovis, uien. Ruime haarden zijn er afgebeeld, zoals die nog voor de bereiding van pizza gebruikt worden en er werden ronde, platte koeken gevonden. Duidelijk is dat de Romeinen al een soort pizza kenden. Verder wordt de pizza in 1830 genoemd door Alexandre Dumas père, met een hedendaagse topping van tomaten en kaas. Antica Pizzeria Port’Alba in Napels wordt als de eerste pizzeria van de stad beschouwd. Zij serveren al pizza’s, die niet veel verschillen van de hedendaagse, sinds 1738. De Amerikaanse pizza is van de 20^e eeuw en was een kopie van de Italiaanse. Ze veranderde gaandeweg en is in veranderde vorm ook in Italië verkrijgbaar, maar de oorspronkelijke Italiaanse pizza's zijn daar ook nog te vinden. Alleen schijnen Amerikaanse geleerden dat niet te beseffen.

Het zogenaamde 'pizza effect' is dus zelf een soort 'pizza effect'. Beter gezegd: Amerikanen die de historie van de pizza niet kennen nemen klakkeloos aan dat hun vorm van de pizza model heeft gestaan voor de pizza’s die nu in Italië te vinden zijn - en dat dwaze denkbeeld is hun aangereikt door een Indiër. Hoewel het dus niet waar is dat de Amerikaanse pizza model stond voor de hedendaagse Italiaanse pizza blijft deze vreemde mythe de kop opsteken.

Voor meer pizza en ook een bron voor dit stukje: Nikko Amandonico, La Pizza, Tirion, 2005.

God

Welke godheid zou willen toegeven dat hij of zij de mens geschapen heeft?

Normeringen en mensapen

Hoogbegaafd is niet alleen afhankelijk van de normering die een IQ test oplevert. Ook persoonlijkheidskenmerken en andere criteria spelen een rol. Simpel gezegd kunnen we stellen dat universiteits-niveau een IQ van rond de 25 veronderstelt. Hoger en je komt bij hoogbegaafdheid. Nog hoger, boven de 140, en je komt bij hoogintelligent. Meestal gaat dan naar mijn mening op dat hoe hoger het IQ, hoe minder hoogbegaafd kenmerken men vertoont. Mogelijk heeft het ook allemaal met de vp-kloof (verbaal performaal kloof) te maken. Feit blijft, dat hoogbegaafdheid in vrijwel alle gevallen bepaald wordt door de omgeving, door buitenstaanders die zelf niet hoogbegaafd zijn.

Het heeft er ook voor gezorgd dat men allemaal vreemde zaken rondom hoogbegaafdheid ging verzinnen. Ad hoc verklaringen omdat de theorie steeds gefalsifieerd kon worden, maar men liever in het paradigma bleef hangen.

Zo was er Gardner met zijn meervoudige intelligenties. In Nederland Willem Kuipers met zijn Extra intelligentie of Xi, in feite het op één hoop gooien van het werk van Gardner, Dabrowski en noem maar op, tot je een onontwarbare brei hebt verkregen waaruit je je eigen hoogbegaafdheid mag samenstellen. Maar het gaat alleen maar over herkenning.

Ik ben er helemaal voor dat hoogbegaafden zelf criteria voor hun hoogbegaafdheid stellen en dat deskundigen niet de boventoon voeren, maar je kunt het te ver doortrekken. Uiteindelijk zijn hoogbegaafden mensen en zullen mensen hun vermogens en talenten moeten bepalen. Wat wel moet gebeuren is dat hoogbegaafden de grenzen moeten stellen; immers, minder begaafden kunnen veel, maar begrijpen van een hoogbegaafde heel weinig.

Het volgende is een oppervlakkige definitie van hoogbegaafdheid door een groep Nederlandse hoogbegaafden. Hierbij zijn de grenzen vaag en de definitie zou ook kunnen opgaan voor bijvoorbeeld: wat is een mens (ten opzichte van een mensaap)?:

Een hoogbegaafde is een snelle en slimme denker, die complexe zaken aankan. Autonoom, nieuwsgierig en gedreven van aard. Een sensitief en emotioneel mens, intens levend. Hij of zij schept plezier in creëren. Delphi-definiëring uit 2008, zie het boek van Kooijman, Hoogbegaafd, dat zie je zó!

Hier zijn duidelijk fouten opgetreden in het proces. De Delphi-methode is dan ook niet zaligmakend. Jammer is dat de 20(!) hoogbegaafden die deze methode hanteerden om tot deze definitie te komen dat niet door hadden. Zoveel hoogbegaafden en dan zoveel kortzichtigheid. Hoe is dat mogelijk? Allereerst is niet begrepen dat een definitie op zich geen betekenis heeft. Ik ben als hoogbegaafde gek op definities. Ik hou van analyseren en dan kort en bondig oreren wat het probleem is en hoe het opgelost moet. Maar dat is geen communiceren. Door eenvoudig te stellen wat iets is (hoe knap je methode ook lijkt te zijn) kom je nog niet tot de kern van een zaak of probleem. Ten tweede: deze bovengegeven definitie is een omschrijving van wat een hoogbegaafde is ten opzichte van een gewoon mens. Ik zei al dat je de definitie ook kunt toepassen op andere situaties: wat is een mens ten opzichte van een aapmens. Een mens is een snelle en slimme denker, die complexe zaken aankan. Autonoom, nieuwsgierig en gedreven van aard. Een sensitief en emotioneel wezen, intens levend. Hij of zij schept plezier in creëren.

Dit klopt precies ten opzichte van de mensaap, die minder snel en slim denkt, die geen complexe zaken aankan. Apen opereren vrijwel nooit autonoom, zijn wel nieuwsgierig – maar mensen vinden zichzelf nieuwsgieriger en daardoor zijn ze weer gedrevener. Gevoelig zijn en emotioneel zijn, we missen het een beetje in apen, maar vrouwen zijn het meer dan mannen. Plezier scheppen in creëren. Ik heb een aap nog nooit een huis zien bouwen of een rotswand onder zien kalken.

We zien dat de definitie van de hoogbegaafde mank gaat in velerlei opzicht en niet tot de kern doordringt van wat een hoogbegaafde is. Opnieuw gaat het over herkenning en kan men lezen in de definitie wat men wil. Trouwens, intelligentie is al niet goed te definiëren, hoe komt men er dan bij om hoogbegaafdheid – waar intelligentie onlosmakelijk mee verbonden is – te willen definiëren voordat men dat met intelligentie gedaan heeft. We zien in de Delphi-definiëring uit 2008 dan ook dat het woord ‘intelligentie’ er niet in voorkomt. Het lijkt vervangen door ‘slim’, wat niet erg slim is, aangezien slim en een hoge intelligentie vrij weinig met elkaar te maken hebben. Ook het woord consciëntieus zien we er niet in terug, hoewel dat een wezenlijk kenmerk van de hoogbegaafde is.

De Delphi-definiëring uit 2008 moet dan ook verworpen worden. Een groepje hoogbegaafden bij elkaar zetten levert duidelijk niet het gewenste resultaat op.

Nu is een diagnose van een ziekte stellen ook een vorm van herkennen van de symptomen. In dat opzicht is de aha erlebnis van de hoogbegaafde waardevol. Echter, teveel hoogbegaafden zijn zo erg onderdrukt door de omgeving dat ze pas na jaren erachter komen dat ze hoogbegaafd zijn. En om dan een test bij Mensa te gaan doen is een stap die de meeste niet nemen. Niet in het minst omdat Mensa een vrij kortzichtige organisatie is die het hoge IQ moeten hebben tot zaligmakend heeft verheven. En ik zei het al, hoogbegaafd zijn is niet alleen afhankelijk van je IQ.

De maatschappij heeft lang genoeg bepaald wie of wat een hoogbegaafde is. IQ testen zijn door externen ontworpen. Niet om te bepalen of iemand hoogbegaafd is, dat bleek gewoon in sommige gevallen zo te zijn. Maar een IQ test meet intelligentie, niet de specifieke eigenschapen van de hoogbegaafde. Daarop bedacht Renzulli dat er extra criteria vastgesteld moesten worden om voor hoogbegaafd door te gaan: een grote creativiteit en een grote motivatie. Maar daarmee werden de persoonlijkheidskenmerken van de hoogbegaafde nog steeds niet benoemd. Franz Mönks deed er een schepje bovenop door er sociale omgevingen aan toe te voegen. Ineens waren school, ontwikkelingsgelijken (of peers) en gezin factoren van betekenis geworden. Zij bepaalden de kwaliteit van de ontwikkeling van de hoogbegaafde. Een belangrijke factor, maar de persoonlijkheidskenmerken zijn niet nog benoemd en de omgeving wordt naar mijn mening dwingend bij Mönks, wat vaker negatief dan positief werkt.

Wat er gebeurt met hoogbegaafden is dat zij door de omgeving gedwongen worden zich anders op te stellen. Deze nimmer aflatende dwang zorgt er in veel gevallen voor dat hoogbegaafden zich gaan gedragen zoals van hen verwacht wordt. Niet meer ‘arrogant’ of betweterig, maar bedeesd en begripvol. Huisje boompje beestje is voor veel hoogbegaafden een soort ideaal omdat het de stress van het anders zijn verlicht. Weinig prikkels, weinig stress en redelijk onbekommerd leven; het lijkt ideaal, maar wat de hoogbegaafde feitelijk doet is de kop in het zand steken. Externe factoren bepalen zo het leven van de meeste hoogbegaafden. Zij zijn slaven van hun omgeving en nemen niet het heft in eigen handen. Hieraan zijn ook de vele coaches, therapeuten, psychologen debet die zich hebben opgeworpen om hoogbegaafden te ‘helpen’ (tussen hen zitten trouwens opvallend veel hoogintelligenten en hoogbegaafden), aangezien die meestal voorstellen dat de hoogbegaafde moet veranderen en zich aanpassen en niet de omgeving van de hoogbegaafde. Daarnaast gebruiken ze technieken, modellen en communicatietrainingen die ontwikkeld zijn voor en door middelmatigen en minder begaafden. Dat wringt bij de hoogbegaafde. Als ze zelf al iets ontwikkelen komen ze met een ondoorzichtige brei aan, waar eenieder zich in kan herkennen, maar waarbij de probleemsituatie niet opgelost wordt. Deze mensen grossieren in schijnoplossingen, vaak omdat ze niet beter weten.

Ik heb dit patroon van middelmatigheid accepteren zelf enige tijd geleden doorbroken door bij de hulpinstelling waar ik aanklopte te eisen dat mijn behandelaar minstens een universitaire opleiding had genoten. Dat wekte prima. Hij begreep mij beter dan de behandelaar die ik voorgeschoteld had gekregen en die op haar bureau het onzalige werk Therapie voor Dummies had liggen.

Mönks voegde aan zijn omgevingsfactoren nog wat persoonlijkheidskenmerken toe. Hoogbegaafde mensen vertonen volgens hem de volgende kenmerken:

• grote nieuwsgierigheid en leergierigheid
• veel energie
• zich met meerdere taken tegelijk bezig kunnen houden
• buitengewoon goed geheugen
• breed scala van interesses
• bijzonder gevoel voor humor
• hoge mate van empathie en betrokkenheid
• denken in veel gevallen al op buitengewoon jonge leeftijd (bijvoorbeeld drie jaar oud) na over de zin van het leven

Ze zijn mij te algemeen gesteld en bezien vanuit de wereld van de minder begaafden. Opvallend is het verschil met hoogintelligente mensen die veelal de volgende kenmerken vertonen:

·         zijn ervaren in het van buiten leren

·         zijn oplettend (bijv. in de klas)

·         houden van logica

·         hebben goede ideeën

·         werken hard

·         presteren bovengemiddeld

·         leren gemakkelijk en houden van school

Hoogbegaafdheid kenmerkt zich dan ook door meer dan het leveren van uitmuntende prestaties. Ik zal elders nog terugkomen op de essentiële verschillen tussen hoogbegaafden en hoogintelligenten.

Een promovenda van Mönks, Tessa Kieboom, geeft de volgende kenmerken, die ook al gekenmerkt worden doordat ze uit de wereld van de minder begaafden komen:

• een snelle taalontwikkeling die al opvalt op jonge leeftijd
• wiskundig inzicht dat al op jonge leeftijd merkbaar is
• een goed ontwikkeld geheugen
• een sterk concentratievermogen dat hoogbegaafden toestaat om meerdere dingen tegelijk te doen
• interesse in complexe onderwerpen op vroege leeftijd
• perfectionisme en het (kunnen) stellen van hoge verwachtingen aan zichzelf. Dit kan leiden tot grote faalangst, wanneer ze niet kunnen beantwoorden aan de eisen die ze aan zichzelf stellen
• een kritische ingesteldheid tegenover volwassenen (leraren inbegrepen). Vaak zijn hoogbegaafde kinderen niet in staat om die kritiek op een goede manier te verpakken en over te brengen, waardoor ze ‘arrogant’ en 'brutaal' over kunnen komen
• sommige hoogbegaafden zijn ook hoogsensitief

Ik kan mij goed vinden in de volgende kenmerken die vaak genoemd worden voor hoogbegaafden en waaraan ik zelf een aantal heb toegevoegd:

·         heeft altijd vragen en is zeer nieuwsgierig

·         houdt van complexiteit

·         probeert vooral veel uit

·         stelt alles ter discussie

·         presteert vaak gemiddeld of zelfs beneden gemiddeld

·         is vaak een eenling

·         laat sterke gevoelens en opinies zien, veelal onconventioneel

·         leidt antwoorden af uit de context

·         is hoogst analytisch

·         legt makkelijk en snel verbanden

·         is hoogst zelfkritisch en houdt van leren

·         is creatief

·         denkt vlug en snel

·         is consciëntieus

·         is sociaal voelend (maar niet sociaal actief)

·         is hoogsensitief/hooggevoelig

Velen erkennen inmiddels dat hoogbegaafdheid en hooggevoeligheid vaak samengaan. Kwaliteiten van hoogbegaafde/hoogsensitieve mensen zijn onder meer: een grote sociale opmerkzaamheid, empathisch, creatief, oplossingsgericht en autonoom. Mogelijke valkuilen zijn voor deze mensen: hun talloze angstgedachten, hun neiging om niet te willen opvallen en niet anders te willen zijn (waardoor ze vaak onderpresteren), hun grote behoefte aan een goede 'sfeer' in de omgeving (waardoor ze grote moeite met een enigszins strenge leerkracht/manager/baas kunnen hebben en niet naar school of werk willen) en hun beeldende wijze van informatieverwerking (waardoor ze niet vanzelfsprekend volgordelijk en gestructureerd werken, en snel achter kunnen raken met bijvoorbeeld lesstof).

Naar mijn mening vormt hooggevoeligheid een wezenlijk onderdeel van mijn hoogbegaafdheid. Zelfs zo, dat de ene niet zonder de ander kan bestaan. Ik zie graag meer onderzoek op dat terrein.

We zien dat er door de jaren heen heel wat persoonlijkheidskenmerken opgesomd zijn welke onderdeel lijken van de hoogbegaafde. Het ligt er ook maar aan welke doelgroep er onderzocht is. Kieboom lijkt zich veel meer op de hoogbegaafde in ontwikkeling te richten, het hoogbegaafde kind. Maar de hoogbegaafde volwassene die niet leert omgaan met zijn afwijkende persoonlijkheid blijft in wezen ook een kind. Men moet leren dat men anders is. Daarnaast moet de omgeving van de hoogbegaafde aangepast worden. Ik praat niet over de geijkte oplossingen, want die voldoen niet of zijn door minder begaafden bedacht en of geïmplementeerd. Ik bedoel dat er een wezenlijke omslag moet komen in het denken over hoogbegaafdheid, het omgaan met en het waarderen van hoogbegaafden.


We moeten af van de modellen die door de normale maatschappij ontworpen zijn en zullen zelf aan het ontwikkelen moeten gaan. Daarbij zullen we de bekende valkuilen moeten vermijden en het divergerende (of brede) denken wat de hoogbegaafden zo goed beheersen op de voorgrond moeten zetten. De Delphi-methode, die convergerend (of in ieder geval smal) is, zal vervallen en daarmee de dwaze definitie uit 2008 die door iedereen zo kritiekloos ontvangen is en klakkeloos overgenomen wordt. Het met oogkleppen op denken zal men moeten laten vervallen. Gardner wordt derhalve ook verworpen. Kortzichtigheid is uit den boze en het clubje wereldvreemde zielepoten dat Mensa is kunnen we voortaan beter links laten liggen. De leden zijn naar mijn mening meestal hoogintelligent, een wezenlijk ander slag mensen met hun eigen problemen, verwant aan, maar niet gelijk aan, hoogbegaafden.


Laten we naar een nieuwe wereld toegaan, zonder al dat afval van de zwakzinnige wereld mee te hoeven torsen. Laten we nieuwe en innovatieve ideeën gaan spuien. Laten we modellen voor en door hoogbegaafden ontwikkelen. Het vergt een omslag in het denken en het afschudden van oude waarden en normen, maar het zal de moeite meer dan waard zijn.

Ik hoop dat de samenleving eens zover komt dat men op hoogbegaafdheid reageert met: deze mensen zijn waardevol voor onze samenleving, laten we ze koesteren, laten we zuinig zijn op hen.